Stadspartij Beemster Polder Partij wenst de kinderen en u een fijne pakjesavond

🔊 Lees voor
Weer een jaar voorbij. De komst van Sinterklaas en zijn Zwart beveegde helper kondigen het einde van het jaar aan. Een beknopte historische terugblik naar dit kinderfeest waarbij ook ouders zich weer even kind wanen.

Het moderne feest is in de 19^e eeuw verzonnen naar toneelstukje van Jan Schenkman met Sint Nicolaas en zijn Zwarte Page, waar vervolgens de figuur van Zwarte Piet en nu dus de Roetveeg Piet uit is ontstaan. Het Sinterklaasfeest is overigens van oorsprong eeuwenoud en geworteld in een Germaanse vruchtbaarheidsritueel, maar dit terzijde.

Sint Nicolaas werd nog tot in de 70er jaren van de vorige eeuw als duivels gebruik gezien door reformatorische bevindelijke protestanten (ook wel bevindelijk gereformeerden genoemd). Burgemeesters van die signatuur in Oldebroek, Barneveld, Rijssen en Sint Philipsland hielden in die tijd – alsof het de donkerste dagen van de reformatie betrof- de deur gesloten voor Sint Nicolaas. En ook nu nog zijn er gereformeerden die om geloofsredenen het duivelse Sinterklaasfeest niet vieren. En nu na de Zwarte Piet discussie zie je de kritische blik zich -nog zwakjes- opnieuw verplaatsen naar Sinterklaas.

Nog in december 1987 werd door L.P. Dorenbos, oud directeur van de evangelische omroep, nog een sinterklaasrijm aan de Nederlandse parlementsleden gestuurd. In zijn toenmalige functie van directeur van het ethische instituut voor normen en waarden ‘Rainbow’ vroeg hij om paal en perk te stellen aan de kinderporno. Een bizar stukje van scheppend vermogen om de sympathie vanuit orthodox gereformeerde hoek voor dit onderwerp te laten blijken. Talloos zijn de keren dat Sint Nicolaas voor politieke doeleinden werd gebruikt en evenzovele keren in bijbehorende spotprenten ten toon werd gesteld.

Er kwam enige toenadering toen het kruis op de mijter van Sint Nicolaas als onnodig laat katholiek symbool werd gekwalificeerd. Dat kruis ging er dus in bepaalde kringen vanaf. Dat kun je nog zien als je goed oplet en je Sinterklaas tegenkomt. Wat een Rekkelijke (met kruis) en wat een Precieze Sinterklaas (zonder kruis) is zie zo je meteen.

Dat Sinterklaas een echt kinderfeest werd zoals we het nu kennen daar zit de hierboven al genoemde Jan Schenkman achter, hij was tot1849 onderwijzer aan zijn particuliere school op de Anjeliersgracht.
Jan Schenkman blies op zijn manier het toentertijd kwijnende Sinterklaasfeest in 1850 nieuw leven in. Hij gaf het  Sinterklaasfeest voor het eerst een samenhangend verhaal, in prentenboek weergegeven. In zijn boekje Sint-Nikolaas en zijn knecht (Amsterdam, 1850 en herdrukken tot in 1907) verwerkte hij bekende elementen als het paard, het rijden over de daken, het schenken van cadeaus (óf krijgen van de roe) via de schoorsteen en Sints komst uit Spanje. Hij voerde echter ook nieuwe elementen in: de stoomboot waarmee Sint-Nicolaas in Amsterdam aankomt en de zwarte page (naar voorbeeld van de Moor) – waar vervolgens de figuur van Zwarte Piet uit is ontstaan- nu dus Roetveeg Piet, als de hulp van de Sint.

Nee, Sinterklaas is zeker geen onbeschreven blad als het om zijn door mensen uitgevonden bestaan en moreel allochtone religieuze achtergrond gaat, maar hij kwam steeds weer als de blanke Goedheiligman (van Turkse oorsprong dat wel) boven. Die maakte van deze kinderfiguur een overtuigingsbeeld. Dat dit kinderfeest nog maar lang mag voortduren.