Dr. J.J. Maats was vijftig jaar huisarts te Purmerend.
Hij hield praktijk aan de Bierkade 8.
Per koets met koetsier bezocht hij patiënten in de wijk en omgeving,
waarbij arme patiënten op gratis hulp konden rekenen.
Tekst op plaquette Dr. Maatsbank
De patiënten van de in 1922 overleden dokter Maats wilden in 1922 een monument ter herinnering aan hem oprichten. En in 1926 kwam het ervan.
Een monument kwam, dat al afkalvend weer zou verdwijnen.
De vergetelheid dreigde, totdat iemand zich herinnerde dat het de bekend geworden architect, vormgever en Purmerender Mart Stam in 1926 was die geheel belangeloos de dokter Maatsbank ontwierp.
Terzijde. In 1926 maakte Mart Stam in een schetsontwerp ook de eerste achterpootloze, stalen buisstoel, beter bekend als de Freischwinger. Deze stoel kwam in 1927 in productie. De stoel kent een ontwikkeling die vele ontwerpers na hem inspireerden en die tot vandaag en verder reikt. Otakar Máčel schreef daarover het artikel: De merkwaardige geschiedenis van de stoel van Stam
Dr. Maats
Terug naar de Dr. Maatsbank. In de Weidevenner van 18 mei 2011 schreef Piet Jonker een interessante korte biografie van Dr. Maats. Op het moment dat hij dit schreef was nog niet bekend of een replicatie van de Dr. Maatsbank terug zou worden geplaats in Purmerend.
De terugkeer van de Dr. Maatsbank
De terugplaatsing van de replica van de oorspronkelijke Maatsbank kent een korte en hevige geschiedenis.
De gemeente had in 2010 het plan een replica van het kunstwerk te plaatsen in het plantsoen aan de Nieuwegracht. Op een in april 2010 gehouden inspraakavond ging de gemeente, vertegenwoordigd door wethouder Mona Keijzer toen nog van het CDA en toen toekomstig wethouder Roald Helm van de Stadspartij, de discussie aan met de bewoners.
De bewoners werd toen duidelijk gemaakt dat het hier ging om de uitvoering van het raadsbesluit door het college om het beleid ‘kunst in de openbare ruimte’ gestalte te geven. De inmiddels tot monument opgewaardeerde Dr. Maatsbank past geheel in dit beleid. De naam van de wereldberoemde Purmerender Mart Stam werd gekoppelde aan het monument en zo werd de Dr. Maatsbank al snel ook de Mart Stambank genoemd.
Als snel ontstond er weerstand bij omwonenden tegen de locatie van het monument.
Woensdagavond 8 september was het zover. Het locatievoorstel werd in de raadscommissie Samenleving besproken. Een groot aantal bewoners van de Nieuwegracht had plaatsgenomen op de publieke tribune om hun woordvoerder te ondersteunen die insprak. In zijn inspreektijd verwoordde de vertegenwoordiger van de bewoners de bezwaren die er tegen het plaatsen van het kunstwerk ‘de Mart Stambank’ waren. Het ging daarbij vooral om de vrees voor overlast door jongeren die er een hangplek van zouden kunnen maken.
Om tegemoet te komen aan de omwonenden stelde inmiddels wethouder Helm voor om de behandeling van dit onderwerp op de agenda van de commissie Samenleving in november te plaatsen. Dan zouden alle zienswijzen met bezwaren zijn beoordeeld en was het ook duidelijk welke kant het met het plaatsen van de Mart Stambank op zou gaan. Het college stelde later dan ook voor om de Dr. Maatsbank te plaatsen aan het Cramwinckelplantsoen achter het stadhuis. En naar ieders tevredenheid werd dat de plaats van het monument.
Maar één werk van Mart Stam in Purmerend
De kunstenaar Hans van Houwelingen kreeg de opdracht om de replica van de
Dr. Maatsbank te maken. Hij stelde ook voor om het culturele erfgoed in Purmerend te verrijken met meerdere Dr. Maatsbanken verspreid over de diverse parken van Purmerend. Dit in de wetenschap dat van Mart Stam maar één werk is te vinden…. juist het Dr. Maatsbankje.
Het voorstel van Hans van Houwelingen redde het niet. Het bleef bij het ene bankje dat zijn plek kreeg achter het stadhuis. Tijdens de recente verbouwing van het voorerf van het stadhuis zelfs even prominent naast de tijdelijke ingang.
Het voorerf van het stadhuis is inmiddels klaar en het bankje is weer een soort stiefkindje achter het stadhuis. Het is overwoekerd met struweel de plaquette is niet te vinden (is deze er nog ?) Het monument is dringend aan een goede onderhoudsbeurt toe anders dreigt verpaupering.
Het afkalven zal toch niet opnieuw zijn begonnen?
foto Stadspartij-BPP