Na de winter komt er weer een lente

De crisis die de Zwarte Dood –de pest- in de Middeleeuwen veroorzaakte kwam dezer dagen in herinnering. De pest hield in de middeleeuwen afgrijselijk huis in Europa. Er stierven toen zo’n vijftig miljoen mensen aan de ziekte. Dat wordt nog steeds gezien als een van de ergste pandemieën ooit. Opmerkelijk is dat pas kortgeleden kwam vast te staan dat het echt de pest betrof en niet een virus. 

De pest doet het ‘t beste in dichtbevolkte gebieden en slaat het hardst toe bij snelle overbrenging van de ene bevolkingsgroep naar de andere. Europa dichtbevolkt en met een bloeiende internationale handel was toen al de ideale situatie daarvoor. De positie van Noord-Italië (!) als trefpunt van grote handelswegen had een ongekende welvaart gebracht. Midden 1348 had de pest zich dan ook verspreid over geheel Italië. Vervolgens waren Frankrijk, Spanje en Portugal aan de beurt en verscheen hij ten zuiden van Engeland. De besmetting werd overgedragen naar het noorden, door Schotland en Duitsland bereikte hij in 1350 de Baltische landen. Enkel schaars bewoonde gebieden werden gespaard maar in totaal is naar schatting een derde gedeelte van de Europese bevolking om het leven gekomen bij de eerste epidemie van 1347-1350. Op Wikipedia staat in al zijn beknoptheid een uitstekend relaas van deze plaag, zeer lezenswaardig.

Van het coronavirus begrijp ik dat het niet veel afwijkt van een ‘normale’ griep echter dat het weerstandsvermogen van de mens er niet tegen is gewapend. Bovendien dat het snel en agressief om zich heen grijpt.

Over de griepepidemieën van de afgelopen jaren valt nog wel iets op te merken. In de griepperiode oktober 2017 t/m mei 2018 waren er ca.900.000 mensen in Nederland geïnfecteerd met het griepvirus. Er waren toen ongeveer 16.000 ziekenhuisopnames. Aangenomen moet worden dat er 9.500 mensen stierven aan de gevolgen van de griep. De afgelopen periode 2018/2019 zijn er ca. 400.000 mensen geïnfecteerd met het griepvirus. Dat leidde tot ongeveer 11.000 ziekenhuisopnames. En aangenomen wordt dat er 2.900 mensen in samenhang met de griep stierven.

Getallen, waarvan de doorsnee Nederlander, waar ik mezelf zeker ook toe reken, zich niet van is bewust.
Met gemengde gevoelens lees ik nu dan ook de berichten over de plaag. Ook al begrijp ik veel dingen niet, zeker niet gezien in het licht van de zieken en overledenen als gevolg van de griepepidemieën in de voorgaande jaren. Uit de berichten begrijp ik ook dat veel mensen de griep op de gebruikelijke wijze verwerken en er verder geen gevolgen aan overhouden. De kwetsbaren en ouderen die normaliter door en griepprik worden ‘beschermd’ die zitten hoofdzakelijk in de gevarenzone. De maatschappelijk ingrijpende maatregelen om de griep te beteugelen treffen evenwel iedereen.

Ondertussen rolt de ene wetenschapper over de andere met een mening en hebben zich nu ook enige politici met hun mening tot het volk gemengd. De een vindt de overheidsmaatregelen de juiste de ander vindt dat het niet ver genoeg gaat. De laatste zijn vooral ‘experts’ maar steevast niet op het specifieke vakgebied waarbinnen deze ziekte zich afspeelt.

Juist van experts zou mogen worden verwacht dat ze het onderscheid goed kennen tussen dingen waar ze in wetenschappelijk zin verstand van hebben en waarvan niet. Dat bepaalde politici liever de harde boodschap verkondigen dan een genuanceerde is nu eenmaal een verschijnsel dat voortduurt ook als de griepepidemie over is.

Terecht wees RIVM deskundige Jaap van Dissel er dan ook op dat hij adviezen geeft op basis van wetenschap. Aan sentimenten, electorale motieven, hobbyisme en stille of openlijke paniekreacties hebben we niets. Ze worden momenteel wel met bakken over ons uitgestrooid door allerlei populistische overkomende media. Die schakel ik dan ook consequent uit als ze in mijn beeld verschijnen.

Een bekend citaat is dat na elke winter er weer een lente komt. Dat was ook zo nadat de Zwarte Dood was vertrokken. De economie groeide daarna als nooit tevoren. Bovendien werden er veel nieuwe mensen geboren, opvallend veel meerlingen. Maar dit laatste terzijde.