Bezint eer ge begint

Het populairst in de media is thans de onrust en de hier en daar zelfs waarneembare paniek over het klimaat. De boodschap van de dreigende ondergang van de wereld, die al eeuwenlang volksmassa’s in beroering wist te brengen, kan wederom op veel supporters rekenen.
Overigens is uitgerekend dat over 1 miljard jaar de aarde hoe dan ook oververhit is en onbewoonbaar is geworden. Over 5 miljard jaar spat de aarde uiteen. Maar daar hebben we het hier en nu niet over.

Thans verplicht de regering de regio’s om in no time met plannen te komen om zoveel mogelijk windmolens, zonnepanelen c.q. zonneweiden in het land te kunnen strooien. Een echte ouderwetse top down benadering wordt gehanteerd die leiderschaps achtige daadkracht en beheersing uitstraalt, dat weer wel.

In de stilzwijgende wetenschap dat de met veel dadendrang afgekondigde milieudoelstelling in 2020 niet wordt gehaald, is zelfs het verbranden van hout (een zwaarvevuilende en anderszins zeer milieu onvriendelijke brandstof) in zogenaamde biomassacentrales tot een milieu zuivere handeling afgekondigd. Of je naar een geüpdatet sprookje van de nieuwe kleren van de keizer zit te kijken.

Op de tv zag ik dat ook onze gemeenteraad eraan moest geloven. Een kritische noot kwam slechts van één partij. Die pleitte voor bezinning, analyseren wat wel werkt en wat niet tegen de CO2 uitstoot, om pas daarna te besluiten waar je alle beschikbare miljarden aan besteed. Een waarschuwing tegen het verbranden van hout voor energie- en warmteopwekking kwam er als een soort uitsmijter achteraan. Helaas bleek het een roep in de politieke woestijn. De tijd zal alle wonden uiteindelijk wel helen was de verzuchting van de kritische woordvoerder, jammer ondertussen van het verspilde geld.

Net bekomen van de CO2 onrust is daar de stikstof problematiek.

Een kritische geest die er voldoening in schetst om de overheid te confronteren met door henzelf gemaakte wetten en regels zet heel politiek Nederland in zijn hemd. Daardoor zijn van de een op de andere dag vergunningverleningen stopgezet. Opeens blijkt ook hoeveel (ook nieuwe) natuurgebieden er in Nederland zijn, maar dit terzijde.

Wederom komt de oplossing via een top down benadering van de regering bij monde van minister Schouten. De directieve werd gegeven aan Provinciebesturen om binnen zes maanden uit te zoeken welke maatregelen er nodig zijn om lokaal de vergunningverlening weer op gang te brengen. Een ministeriele richtlijn moet daarbij hulp bieden.

Provincies moeten inventariseren op welke wegen de maximumsnelheid omlaag moet en welke veehouders bereid zijn hun bedrijf (en daarmee hun stikstofuitstoot) te beëindigen.
Een nationale ramp dreigt denken ze bij de verzamelde vergaderende provincies, dat vereist daadkrachtig optreden. In plaats van de richtlijn van de minister aan te houden stelden de provinciebesturen eigen strengere regels op. ‘We zullen eens even laten zien wie hier bouwend Nederland en de economie redt’ of zoiets, moeten ze gedacht hebben. De boeren werden tot zondebok verheven en zo kwam er halsoverkop één dwingende stikstofnorm voor alle varkensboeren, pluimveehouders en melkboeren, zonder veel overleg en zonder de implicaties te hebben overdacht of onderzocht.
Boeren mogen met directe ingang ( 8 oktober 2019!) hun op dat moment werkelijke bedrijf niet meer invullen naar het volume van hun bestaande bedrijfsvergunningen. Hun bedrijvigheid werd in één klap bevroren op het praktische niveau van 8 oktober 2019.
Tja, en wat er daarna gebeurde is dagelijks nieuws. De boeren kwamen in opstand. Sommige provinciebestuurders lieten met het schaamrood op hun kaken en het terugvinden van het verstand, de gewraakte dwangnormen direct vallen. Andere besturen van provincies verharden en zullen de boeren nu wis en zeker wel eens even laten zien wie hier de baas is. Dat belooft nog wat.

Ondertussen is in het gekrakeel ondergesneeuwd dat de Nederlandse veeteelt en landbouw een hoge opbrengst per gebruikte oppervlakte heeft.
Nog kortgeleden werd de Nederlandse landbouw dan ook geprezen als de meest milieuvriendelijke landbouw ter wereld.
De Nederlandse boeren stoten minder CO2 per product en per hectare de lucht in, ze hebben minder bestrijdingsmiddelen en antibiotica nodig en ze belasten de natuur minder. Nederlandse boeren zijn wereldkampioen efficiëntie en duurzaamheid. Zo wordt gesteld.

Ontegenzeggelijk draagt vooral de veeteelt bij aan de stikstof perikelen. De geproduceerde ammoniak komt in de meeste gevallen in de bodem terecht. Duurzame en milieuvriendelijke stallen zijn dan ook in opmars. Boeren maken nu al veelvuldig gebruik van de geboden subsidieregelingen daarvoor.

Laten we ondertussen niet vergeten dat lucht en water de afgelopen eeuwen minder aan luchtvervuiling zijn blootgesteld dan in de afgelopen eeuwen. De oudere generatie weet vast nog wel de mist die door de kolenkachels in elk huis, buiten tot een ondoordringbare smog leidde. Met name door overschakelen op aardgas werd deze gereduceerd. Over zure regen hoor je niemand meer.
Nederland is een klein dichtbevolkt land dat verder verstedelijkt. De bevolinkingsdichtheid in 2040 wordt geschat op 20 miljoen mensen, er zullen dan 1 miljoen huizen meer nodig zijn. Deelbelangen zullen elkaar daarom steeds meer in de weg gaan zitten. Steden, natuur, landbouw, bedrijfsterrreinen, infrastructuur, recreatie. Denk ook aan de toename van windmolenparken en zonneparken die steeds meer ruimte opslokken.
In de nieuwe omgevingswet komt de regie bij provincies en gemeenten te liggen, dat leidt tot verdere versnippering van beleid en uitvoering. Gelet op de toenemede problematiek van ruimtegebruik en om versnippering van beleid en uitvoering voor te wezen, zou er juist meer sturing op Ruimtelijke Ordening van bovenaf moeten worden gepleegd. Dat zou pas een zinvolle reden voor een top down benadering zijn. Het lijkt er veel op dat alleen de naderende crisis m.b.t. ruimtelijk gebruik van land dit uiteindelijk onontkoombaar zal maken.

Voor nu nog het moment van bezinning, even een pas op de plaats, tijd nemen om het gezonde verstand zijn werk te laten doen, dan komen ook de juiste maatregelen tegen overmatige CO2 en stikstof uitstoot als vanzelf wel tevoorschijn. Het gebruik van het uitbannen van fossiele brandstoffen zal wat meer tijd nemen. Technisch zijn er al betere oplossingen beschikbaar en denkbaar, de tijd voor die oplossingen is er helaas nog niet rijp voor. Dat komt wel is mijn vaste overtuiging.