Buurman Wijbrand vertelt over klimaatverandering en over verdroging

“Hallo Meander, moet je horen.” Buurman Wijbrand (95) zet gelijktijdig met mij de grijze bak buiten. “Ik lees met aandacht alles over de stand van het klimaat. Wat me daarbij opvalt is de -naar mijn menig-  bijzondere en eenzijdige belangstelling voor Stikstof en CO2. Stikstof zou slecht zijn voor de natuur, helaas…echte natuur die hebben we in Nederland sinds de Middeleeuwen niet meer of je moet de met de hand in elkaar geprutste en oorspronkelijk vergeten natuurgebiedjes als zodanig beschouwen. Natuur in Nederland is wensdenken las ik net in de krant.

Stikstof en CO2 krijgen van alles en nog wat de schuld, flora en fauna is het slachtoffer. De volgende generatie mensen is de klos.
De verhoging van het broeikaseffect door CO2 wordt voornamelijk toegeschreven aan menselijk handelen. Dat is m.b.t. CO2 uitstoot deels waar. Maar voor het overgrote deel is de klimaatverandering (met name het broeikaseffect) met als veroorzaker stijging van het CO2 gehalte wetenschappelijk niet vastgesteld. Wereldwijd is er zelfs, ruimtelijk gezien, geen relatie tussen temperatuur en CO2. Onder wetenschappers wordt zelfs getwijfeld of daar waar CO2 verhoging wordt geconstateerd dit niet komt omdat juist de temperatuur stijgt. En ook over de gevaren van stikstof zijn de wetenschappers het niet eenduidig eens. Alarmisten geloven het en krijgen alle ruimte om ons dat voor te schotelen, wetenschappelijk bewezen is het ondertussen niet.”

Snel pak ik pen en papier, benieuwd naar wat buurman -met zijn 95 jarige levenservaring- nog meer te vertellen heeft.

“Meander je denkt misschien wat orakelt die buurman nu weer, in dat geval raad ik je het lezen aan van het boek Geloof niet alles… van Jules de Waart. In dat boek wordt op een objectieve wijze de oorzaak van de huidige klimaatsituatie, incluis het gebruik en misbruik van wetenschappers, politici en volgzame media, weergegeven.

Tot zover CO2 en stikstof. Waar je steeds meer over hoort is het ongebreidelde gebruik van grondwater en ontwatering wat tot verdroging en funderingsproblemen leidt. En ook hier is de link met stikstof en CO2 als hoofdoorzaak snel gevonden. Dit ondanks -wellicht juist- door de plannen van de regering. Die plannen komen niet iedereen goed uit.

Ik las recent dat Het provinciebestuur van Noord-Brabant daarom een volledige vergunningenstop heeft afgekondigd voor alle activiteiten die stikstof belastend zijn voor Natura 2000-gebieden. Noord-Brabant heeft zijn besluit gebaseerd op de ‘natuurdoelanalyses’ die elke provincie moet opstellen in het kader van het gebiedsprogramma dat op 1 juli klaar moet zijn. Uit die analyses bleek een verslechtering van de staat van de natuurgebieden, zoals de Groote Peel en de Biesbosch.
Ook hier krijgt stikstof de schuld krijgt terwijl de werkelijke oorzaak schuilt in het overmatige grondwateronttrekking en ontwatering.

In Noord-Brabant wordt jaarlijks meer water aan de grond onttrokken dan er wordt aangevuld. Dat leidt tot verdroging en is zo zeer slecht voor de natuur en bebouwing. En dat terwijl het een Europese verplichting is om te zorgen dat de natuur niet verder verslechtert maar juist dat deze herstelt en verbetert.
Door de grondwateronttrekking en ontwatering vallen vennen en beekjes droog, wortels van planten en bomen krijgen niet voldoende voedsel meer uit het grondwater. De bodem verdroogt, wortels moeten daar doorheen.
Ondertussen hoopt de neervallende stikstof zich op de droge grond en zorgt zo voor een hoge zuurgraad van de grond.

Je kunt wel raden welk effect dit samenspel van verdroging en stikstof heeft. Merk op dat de verdroging grondoorzaak is voor de problematiek. Je kunt in Noord Brabant de stikstof uitstoot wel proberen te stoppen, echter die van aanliggend gebieden ook van over de grens gaat gewoon door. Juridisch en electoraal lijkt dit heel wat. Het helpt ‘de natuur’ echter geen moer zolang juist de verdroging niet wordt aangepakt.

In Noord Brabant en de rest van Nederland zijn er jaarlijks natte en droge periodes, door de bank genomen valt het hele jaar -met geringe toename-, dezelfde hoeveelheid regen. Hierdoor hersteld de grondwaterstand zichzelf, als….. het daar de kans voor krijgt? Die krijgt het in Noord Brabant (en elders) nu niet.
De grondwaterstanden zijn al (structureel) te laag en dalen verder door oppompen van grondwater voor industrie, drinkwater en landbouw. Dit is in strijd met Europese verplichtingen die stellen dat er geen verslechtering  is toegestaan. Grondwateronttrekkingen en afwatering hebben nadelige effecten en de verdroging wordt erdoor verergerd. Om dit te voorkomen moeten grondwaterstanden (structureel) omhoog en onttrekkingen omlaag.

En wat lees ik om mijn woorden te bevestigen 9 maart in Trouw: “Onder druk van de landbouwlobby schrapte het kabinet een verbod op het oppompen van grondwater rond natuurgebieden uit de nieuwe water- en droogteplannen.”

Tja, en om puur politieke en bedrijfseconomische redenen is het wel handig om al verbloemend stikstof en CO2 overal de schuld van te geven en zo de werkelijke oorzaken en problematiek te omzeilen.

En dan sla ik t.a.v. de problematiek van grondwaterdaling en funderingsproblemen maar even over voor deze keer.
Het kan ook anders zo leert ons het waterschap Schieland en de Krimpenerwaard. Het waterschap heeft  definitief besloten het waterpeil in de Zuidplaspolder (bij Gouda) bij wet te fixeren en niet meer te verlagen. Het doel: de grond nat houden om bodemdaling te voorkomen.

En nu een Brabantse biertje om mijn ‘malle’ tegendraads verhaal weg te spoelen,” besluit Wijbrand zijn verhaal.

Snel werkte ik de aantekeningen uit voor deze column. Buurman 95 jaar en nog zo bij de tijd, denk ik daarbij.

Proost buurman!