Europese voedselzekerheid vereist andere omgang met vruchtbare delta’s

🔊 Lees voor
Door klimaatverandering zullen grote delen van Zuid-Europa in de komende generatie hun potentie voor voedselproductie verliezen. In Spanje, Portugal, Griekenland, delen van Italië en Frankrijk zijn mislukte oogsten en droogte nu al aan de orde van de dag. Tegelijkertijd is het vanuit strategisch oogpunt cruciaal dat het Europese continent – ook op langere termijn – over voldoende voedselautonomie blijft beschikken. De oorlog in Oekraïne en toenemende handelsspanningen met China illustreren dat belang. Vanuit deze urgentie hebben LTO en de Vlaamse Boerenbond een opdracht gegeven aan Instituut Clingendael en het Vlaamse Instituut voor Landbouwonderzoek (ILVO) om de beleidsmatige omgang met vruchtbare delta’s binnen de Europese Unie te evalueren. Vandaag publiceerden Clingendael en ILVO het rapport ‘Vruchtbare Delta’s, Re-balancing EU’s Agriculture’.

Het rapport benadrukt het belang van de vruchtbare delta’s in Noordwest-Europa, waaronder Nederland en Vlaanderen. De agrarische sector is in deze regio’s veerkrachtig, hoogproductief, innovatief en levert landbouwkundige kennis waar wereldwijd gebruik van wordt gemaakt. Maar onze boeren en tuinders kunnen niet aan het onmogelijke gehouden worden. Juist daarom moet de verduurzamingsslag stapsgewijs en vanuit regionaal maatwerk worden aangepakt, volgens Clingendael en ILVO. Tussen verschillende Europese lidstaten bestaan grote verschillen en deze werken door in het karakter van de agrarische sectoren. Het Europese beleid zou hier, meer dan nu het geval is, rekening mee moeten houden.

Ruimte voor flexibiliteit
In het rapport bekritiseren Clingendael en ILVO de huidige top-down aanpak van de Green Deal. Door de complexiteit van de land- en tuinbouw zijn starre langetermijndoelen met vergaande ambities niet werkbaar. Juist om de Europese ambities voor verduurzaming van de landbouw te bewerkstelligen, pleiten de wetenschappers voor een flexibelere bottom-up-benadering en meer ruimte voor de lidstaten. Door de gevolgen van landbouwbeleid te monitoren en het beleid daarop met maatwerk aan te passen.

Ger Koopmans, voorzitter van LTO Nederland: “Nederland, Vlaanderen, Duitsland en omliggende gebieden zijn een vruchtbare delta met een sterke agrarische sector, én een sterk agrarisch systeem: niet alleen wat betreft de voedselproductie, maar bijvoorbeeld ook als het gaat om de productie en export van zaad- en pootgoed. En uiteraard de landbouwkundige kennis die hier vergaard wordt en waar  wereldwijd gebruik van wordt gemaakt. Het is juist dit totale, samenhangende agrarische systeem dat internationaal gezien van grote waarde is. Daar zou het Europese beleid veel meer rekening moeten houden dan nu het geval is.”

Haalbaar en realistisch
De Nederlandse landbouw, gelegen in een vruchtbare delta, heeft zich altijd aan veranderende omstandigheden kunnen aanpassen. Het aanpassingsvermogen van de sector is groot, maar wel op basis van beleid dat haalbaar en realistisch is. En vanuit beleid dat ondernemers ruimte biedt om op basis van vakmanschap naar doelen te werken op een manier die aansluit bij het bedrijf. Dat geldt niet alleen voor onze Nederlandse landbouw, maar ook voor andere landen in Europa. LTO Nederland roept beleidsmakers op om af te stappen van starre lange termijnambities en zich te richten op de problemen en uitdagingen waar de sector nú mee geconfronteerd wordt. Meer flexibiliteit, aanpassend vermogen en marktprikkels zijn hierbij cruciaal. Aan nieuwe Europarlementariërs vraagt LTO om een langetermijnvisie op voedselproductie te ontwikkelen die, met het oog op de geopolitieke verschuivingen en klimaatuitdagingen, veiligheid en voedselzekerheid waarborgt.