Het VNG-bestuur gaat namens de gemeenten niet opnieuw onderhandelen met staatssecretaris Van Rijn (VWS, PvdA). Als het kabinet zelf niet met meer over de brug komt, zullen de gemeenten de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) wel uitvoeren, maar de burgers zullen de dupe worden. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt in dat geval bij het kabinet, zo stelt gemeentekoepel VNG.
Volstrekt onvoldoende
Een brief met die strekking is vrijdag door het VNG-bestuur naar het kabinet gestuurd. Het voorwaardenpakket voor de uitvoering van de langdurige zorg voor gemeenten zoals dat er nu ligt, is volstrekt onvoldoende. Dit stelde VNG-voorzitter Annemarie Jorritsma vrijdag. Zij deed dit tijdens een toelichting op de vervolgstappen van het VNG-bestuur, na het massale ‘nee’ van gemeenten over het onderhandelingsresultaat over de persoonlijke verzorging met Van Rijn.
Afschuifrisico’s
De gemeenten vinden dat de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars beter moet worden geborgd. Dit om omschuifrisico’s te voorkomen en te vermijden dat inwoners van het kastje naar de muur worden gestuurd. De budgettaire kaders – met overgangsrechten voor burgers, maar zonder financiële compensatie voor gemeenten -, moeten verruimd. De huidige kaders zetten gemeenten voor niet te dragen financiële risico’s. Ook moet er vanuit het kabinet stevige regie worden gevoerd op de drie decentralisaties sociaal domein (langdurige zorg, participatie, jeugdzorg). Die ontbreekt nu, aldus Jorritsma.
Geen nieuwe onderhandelingen
‘Als er niet meer inzit, zullen we de wet loyaal uitvoeren, maar de burgers zullen de dupe worden’, aldus Jorritsma. ‘Als een wet aanvaard is, hebben gemeenten geen keuze.’ Het kabinet is aan zet, benadrukte Jorritsma. ‘Wij gaan niet meer onderhandelen.’
Roep om regie kabinet
Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken, PvdA) is coördinerend bewindspersoon decentralisaties sociaal domein Daar merken bestuurders en ambtenaren in de gemeentelijke praktijk niets van. ‘De integrale sturing wordt wel lokaal geregeld, maar landelijk niet’, aldus Jorritsma in haar kritiek op het kabinet. Van de toegezegde horizontale verantwoording is door de vele verschillende uitvragen aan gemeenten om informatie evenmin sprake. Het kabinet moet er vanuit zijn regierol tevens voor zorgdragen dat de positie van de gemeenteraden wordt geborgd, voegde VNG-directeur Jantine Kriens daaraan toe. De VNG verwacht op korte termijn een adequate reactie van het kabinet.
Gezamenlijk belang
In een eerste reactie stelt Van Rijn de zorgen van de gemeenten te begrijpen, ‘want het is een hele grote operatie’. De staatssecretaris stelt verder dat het een gezamenlijk belang van gemeenten en rijk is dat burgers niet tussen wal en schip vallen. Ook hij vindt een goede samenwerking tussen zorgverzekeraars en gemeenten een randvoorwaarde voor goede organisatie van zorg en ondersteuning in de buurt. Of dit betekent dat hij deze wettelijk gaat borgen, is niet duidelijk.
Snel kabinetreactie
Het kabinet komt snel met een adequate reactie op de brief van de VNG, zo heeft hij vrijdagavond toegezegd. ‘Ik hecht aan en heb vertrouwen in goed overleg met de gemeenten, zodat wij samen kunnen werken aan een voortvarende uitvoering en voorbereiding van de drie decentralisaties.’