Houtbouw voorbij de mythes: ‘Denk vanaf het begin in hout, dan krijg je heel andere oplossingen

Purmerend één van de koplopers

🔊 Lees voor
In 2030 moet Nederland 55% minder broeikasgassen uitstoten in vergelijking met 1990. Een groot deel van de CO2-uistoot wordt veroorzaakt door de bouwsector. Wanneer staal en beton worden vervangen door hout, draagt dat fors bij aan vermindering van de uitstoot. In de Metropoolregio Amsterdam (MRA) zijn de ambities rond houtbouw groot en zijn ook al de nodige voorbeelden van houtbouw te vinden. De betrokken partijen rond woningbouw hebben echter tijd nodig om hout te herontdekken, blijkt in de nieuwste podcast van de serie Metropoolregio Actueel. ‘Er is volop beweging bij iedere ontwikkelaar.’

De samenwerkende overheden in de MRA willen dat vanaf 2025 één op de vijf nieuwbouwwoningen is gebouwd van hout en andere zogenoemde ‘biobased’ materialen. Daarmee wordt niet alleen de uitstoot van CO2 en stikstof teruggedrongen, maar kan ook sneller en goedkoper worden gebouwd.

Hardnekkige misverstanden

Hoewel het werkveld van de woningbouw traditioneel is en bij stedenbouw vaak wordt uitgegaan van stenen woningen, bijvoorbeeld als het gaat om maatvoering, zijn veranderingen zichtbaar. Zo doet projectontwikkelaar BPD inmiddels een groot aantal projecten in hout, zegt Edward Zevenbergen, ontwikkelingsmanager bij BPD, in de podcast. ‘Wij bouwen nu ongeveer 4% van onze productie in hout en we zijn van plan om dit te vermeerderen.’

Houten woningen kampen echter met hardnekkige misverstanden, zegt Joke Dufourmont van het Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions (AMS Institute). Hout zou niet veilig zijn, niet sterk genoeg en niet duurzaam. ‘Dat is absoluut onwaar’, zegt Dufourmont. ‘We weten perfect veilig en brandveilig en duurzaam te bouwen met hout. Ook dat houtbouw leidt tot meer ontbossing is een mythe.’

Samenwerking in de MRA

De ambities in de MRA zijn dan ook serieus en vastgelegd in een convenant met publieke partijen, bedrijven en kennisinstellingen, licht Bob van der Zande, programmaleider Houtbouw in de MRA, toe. Hij schat dat houtbouw op dit moment goed is voor ongeveer 4% van de nieuwbouw in de regio. Amsterdam is landelijk koploper met 10%. ‘De rest van Nederland en de rest van de MRA blijven achter’, beseft Van der Zande. In de regio zijn Zaanstad, Haarlem, Purmerend, Almere en Lelystad de koplopers na Amsterdam, zegt hij. ‘De grote bouwende gemeenten.’

Aanloop nodig

Bouwen in hout heeft dus een aanloop nodig en dat komt doordat het regionale convenant in relatief korte termijn is opgezet, zegt Dufourmont. Ze wijst op een recent consumentenonderzoek, waaruit blijkt dat een derde van de woningzoekenden een houtbouwwoning wel ziet zitten. ‘Dat percentage zou nog heel veel hoger uitvallen als we de mythes de wereld uit helpen.’

Het kookpannetje is een aantal jaar geleden op het vuur gezet, schetst Edward Zevenbergen van BPD. ‘Het duurt even voor het kookt. Zo moet je het hier ook zien. Je ziet volop beweging bij iedere ontwikkelaar. Ik denk dat het de goede kant op gaat.’

‘Denk in hout’

De kosten en opbrengsten, de zogenoemde business case, worden vaak als belemmering gezien, weet Bob van der Zande. ‘Wat blijkt: veel partijen maken eerst een ontwerp in beton en staal en dan hetzelfde in hout. Dat is niet verstandig. Denk vanaf het begin in hout, dan krijg je heel andere oplossingen.’ Van der Zande begrijpt wel dat dit een omslag vraagt. ‘We hebben honderd jaar in beton en staal kunnen bouwen. Dat is compleet geoptimaliseerd en dat is houtbouw nog niet. Het is nog zoeken naar de beste oplossing.’

Zevenbergen herkent zich daarin. ‘Ik zou willen kijken hoe we als ontwikkelaars seriematigheid kunnen krijgen. Als de hele keten meewerkt, dan kan dat.’

Rol van de politiek

De provinciale en lokale politiek kan een rol spelen bij deze omslag, zegt Van der Zande. Leden van gemeenteraden en Provinciale Staten kunnen zich veel meer bewust zijn van het effect van houtbouw op de CO2-reductie. ‘De reductie haal je niet als in de bouw niet flinke stappen zet. Marktpartijen willen wel, maar de voorwaarden moet je als overheid goed stellen.’

‘Geef onze architecten en stedenbouwers in hout veel vrijheid’, is het pleidooi van Edward Zevenbergen. ‘Want alleen dan kun je duurzaamheid combineren met betaalbaarheid.’