Impressie discussie-avonden en overige instrumenten burgerparticipatie over kadernota 2014-2017: kiezen (of delen)

De gemeente staat voor de opgave om 6 miljoen te bezuinigen. De kaders voor die bezuiniging (en om tot een in november vast te stellen sluitende begroting te komen) worden door de raad vastgesteld op 12 juni 2013. Het college heeft voorstellen om tot zo’n bezuiniging te komen opgenomen in de conceptKadernota 2014-2017.

Op 17 en 22 april zijn in opdracht van en voor de raad twee bijeenkomsten georganiseerd over de bezuinigingsvoorstellen, op basis van:

• de bezuinigingsvoorstellen van het college zoals verwerkt in de conceptkadernota 2014-2017
• alternatieve bezuinigingsvoorstellen van het college. die niet zijn verwerkt in de concept-kadernota
• inbreng van bewoners (internetpanel, gemeentelijke website)

De avonden waren onderdeel van een meer omvattend geheel van activiteiten om invulling te geven aan burgerparticipatie, voorafgaand aan de vaststelling op 12 juni 2013 door de raad van de Kadernota 2014-2017.

Andere activiteiten waren: inzet van het internetpanel, openstelling van een reactiemogelijkheid via de sociale media (webpagina, facebook, twitter e.d.). Ook stond een gepland bezoek van leerlingen van het Jan van Egmondcollege in het teken van de bezuinigingsvoorstellen.

De aanleiding voor de raad om het traject in te zetten, was met name omdat veel van de voorstellen Purmerenders raken en de gemeenteraad het daarom belangrijk vindt om te weten hoe de bewoners daarover denken en wat bewoners zelf zouden willen.

Communicatie
De communicatie over het traject van burgerparticipatie leidde ook  tot een paginagroot artikel in het Dagblad Waterland, waarbij werd ingegaan op zowel de procedurele als inhoudelijke aspecten van het ingezette traject. De krant heeft ook verslag gedaan van de opbrengst van de eerste discussie-avond.

De discussie-avonden bestonden uit verschillende onderdelen om met de (totaal minimaal vijftig) gasten in gesprek te kunnen gaan over de bezuinigingsvoorstellen, dan wel hun mening te peilen:
– de gesprekken aan ‘de bar’ (thema’s dienstverlening, leefomgeving, evenementen)
– het Lagerhuisdebat
– het verdelen van muntjes over de tien pijpen van de ‘stemtafel’   

In de hal van het stadhuis stonden panelen met daarop de (alternatieve) bezuinigingsvoorstellen van het college en de voorstellen die door bewoners zijn ingebracht.

De discussie-avonden werden geopend en afgesloten door burgemeester Don Bijl. De voorzitter van de rekenkamercommissie, Arron Bell, leidde het Lagerhuisdebat.
Ambtenaren waren ruimschoots aanwezig om de gasten antwoorden te geven op technische vragen. Op beide avonden waren gemiddeld twaalf raads- en commissieleden aanwezig om te praten met de gasten.

Beide avonden zijn besteed aan informatie-uitwisseling (o.a. door het stellen van technische dan wel verhelderende vragen door zowel burgers als raadsleden) en het voeren van een dialoog. Omdat het (nog) niet ging over het maken van keuzes, hebben de aanwezige raadsleden zich tijdens inhoudelijke discussies terughoudend opgesteld, hun oor te luisteren gelegd en vragen gesteld. Bij de Lagerhuisdebatten waren ze als toehoorder aanwezig.

Aanpassing vraagstelling
In het overleg van de fractievoorzitters van de politiek partijen van 18 april heeft een korte evaluatie plaatsgevonden van de eerste avond op 17 april. Dat heeft ertoe geleid dat de tweede avond meer in het teken is gezet van dilemma’s, bijvoorbeeld door bij kritiek op voorgestelde bezuinigingsmaatregelen tegelijkertijd de vraag voor te leggen waar dan wél op bezuinigd moet worden. De 6 miljoen aan bezuinigen dient tenslotte wel te worden ingevuld.

Dit document, geschreven door de gemeentelijke verslagleggers van de avonden, is bedoeld om u een impressie te geven van de opbrengst van de diverse activiteiten.

De gesprekken aan ‘de bar’
Aan de drie verschillende ‘bar’s’ zijn gesprekken gevoerd over de thema’s dienstverlening, leefomgeving en evenementen. De leidraad voor de gesprekken waren de onderwerpen op de menukaarten. Deze menukaarten bestonden uit zowel (alternatieve) voorstellen van het college, als ingebrachte ideeën van burgers (m.n. via de website en het internetpanel).

Menukaart Dienstverlening:
– afval
– handhaving
– digitaal loket
– natuur- en milieueducatie
– gemeentecamping
– bibliotheekbus
– vrijwilligerswerk verplicht voor uitkeringsgerechtigden
– stadhuis verhuren voor andere activiteiten

Menukaart Leefomgeving:
– meer zelf doen
– wijkgericht werken
– verlichting
– onderhoud bruggen , wegen en openbaar groen
– onderhoud sportaccommodaties

Menukaart Evenementen:
– feesten/evenementen/kermis
– disco en filmhuis in P3
– nieuwjaarsreceptie en –festiviteit op de Koemarkt

Bespreking van de ‘gerechten’ leidden tot boeiende en vaak verhelderende discussies en dialogen en de bespreking heeft daarmee hopelijk kunnen bijdragen aan de meningsvorming voor de raadsleden.

Het Lagerhuisdebat
Op beide avonden was er een Lagerhuisdebat, gevoerd aan de hand van een aantal stellingen.
Het debat stond onder leiding van Arron Bell, tevens voorzitter van de Rekenkamercommissie.

De stellingen luidden:

– ik wil best meer OZB betalen (alleen voorgelegd op 22 april): ongeveer 1/3 voor en 2/3 tegen  

– de dienstverlening aan burgers en bedrijven vindt digitaal plaats (ongeveer 2/3 onder voorwaarden  

   voor en 1/3 tegen)

– onkruidbestrijding wordt in de toekomst chemisch gedaan: een overgrote meerderheid tegen

– er kan bezuinigd worden op de openbare verlichting: ongeveer 2/3 voor en 1/3 tegen

– gemeentelijke publicaties, inclusief Purmerend Totaal alleen digitaal (alleen voorgelegd op 17 april):

  1/3 voor en 2/3 tegen

– Purmerend kan makkelijk minder schoon en heel: een ruime meerderheid tegen

In de bijlage vindt u meer informatie over de tijdens het Lagerhuisdebat naar voren gebrachte voor- en tegenargumenten.

De ‘stemtafel’
Op de ‘stemtafel’ stonden tien pijpen; elke pijp vertegenwoordigde een bezuinigingsvoorstel. Met een rode munt konden de gasten aangeven dat zij het niet eens waren met een bezuinigingsvoorstel en door het plaatsen van een groene munt gaven zij aan het er wel mee eens te zijn.
Het viel de gasten niet altijd mee om te kiezen. Hierdoor ontstonden ook bij de ‘stemtafel’ levendige discussies.

De bezuinigingsvoorstellen waar bewoners het in ruime meerderheid mee eens waren:
– het onderhoud van de eigen straat
– het gebruik van P3 door het Filmhuis
– de parkeertarieven stijgen mee met algemene prijsstijgingen
– het stadhuis is in het weekeinde open voor activiteiten (buurtfunctie)
– met Oud&Nieuw is er voortaan een collectief vuurwerk voor de stad

De bezuinigingsvoorstellen waar bewoners het in ruime meerderheid niet mee eens waren:
– de wijkkranten worden alleen digitaal aangeboden
– de sportaccommodaties krijgen minder onderhoud
– de gemeente geeft geen subsidie voor festiviteiten op de Koemarkt
– bloemperken en struiken vervangen door gras; dit scheelt onderhoud voor de gemeente

Een minder duidelijke uitkomst was er bij het volgende voorstel:
-Reuring krijgt eens in de twee jaar subsidie. Hierbij moet worden aangetekend dat de meerderheid ruim minder was dan bij andere voorstellen, bijna een nek-aan-nek race.

Twee uitslagen staken met kop en schouders uit boven de anderen. Bewoners waren het zeer eens met het voorstel om het stadhuis in het weekeinde open te zetten voor activiteiten, als zijnde een buurtfunctie. Maar het voorstel om bloemperken en struiken te vervangen door gras (i.v.m. onderhoud) had absoluut niet de voorkeur van de stemmers.

Internetpanel

In overleg met het seniorenconvent zijn aan het internetpanel een drietal open vragen voorgelegd:

1. waarop mag de gemeente volgens u bezuinigen?
2. waarop mag de gemeente volgens u niet bezuinigen?
3. heeft u ideeën hoe de gemeente het beschikbare budget effectiever en slimmer kan inzetten?

Top tien van antwoorden op de vragen 1 en 2

De top tien van de meest genoemde voorstellen met betrekking tot de vragen 1 en 2 zijn opgenomen in de Kadernota. Wat nog zal volgen, is een rapport waarin uitgebreider wordt ingegaan op de beantwoording van de vragen, evenals door de leden van het internetpanel ingebrachte ideeën. Zoals hiervoor al aangegeven, zijn een aantal van die ideeën vervolgens aan de orde gekomen tijdens de twee avonden.

Bezoek Jan van Egmond / Lyceum
Op 8 april 2013 bezochten ruim 20 leerlingen van het gymnasium van het Jan van Egmond Lyceum het stadhuis. Na een korte inleiding door de burgemeester, Don Bijl en de locogriffier Bert Visser bereidden de leerlingen een raadsvergadering voor om te kunnen discussiëren over een aantal bezuinigingsvoorstellen in de Kadernota. Daarvoor kregen zij eerst uitleg over de Kadernota en het doel daarvan door de concerncontroller de heer Rientjes. 

De leerlingen werden in hun voorbereiding op het debat bijgestaan door de raadsleden F. Theuns, B. Meulenberg en T. Kalverboer en het commissielid N. Saaf-Pasteuning.

De meest opvallende uitkomsten bij het debat waren:

1. geef Reuring in plaats van elke twee jaar 2 ton, jaarlijks een ton aan subsidie. Laat het verder aan Reuring over welke invulling zij geven aan het festival. De leerlingen gaven daarbij wel een aantal suggesties mee: zelf sponsoren erbij zoeken, een korter programma, minder artiesten uit het buitenland, een geringe entree vragen e.d.

2. als gekozen moet worden voor minder prullenbakken, zorg er dan voor dat bij vervanging op sterk vervuilende plekken er juist grotere prullenbakken komen (N.B. sluit aan bij een in 2009 ingediend burgerinitiatief van een zeer jonge inwoonster)

Vervolg:

1. Op 6 mei is de spreekrechtbijeenkomst over de Kadernota
2. Tijdens de commissiebehandelingen op 8 mei (Samenleving), 16 mei (SOB en 23 mei (AZ) is er ruimte voor een politieke discussie over de Kadernota. De bespreking in de commissies is bedoeld als voorbereiding op het debat en de besluitvorming in de raadsvergadering van 12 juni a.s
3. Op 12 juni stelt de raad de Kadernota vast
4. Op 6 en 7 november bespreekt de raad de begroting 2014-2017 en stelt deze ook vast

Bijlage: een weergave van tijdens Lagerhuisdebat naar voren gebrachte (voor- en tegen)argumenten om een standpunt in te nemen tijdens het debat.

Stellingen

1. Purmerend kan makkelijk minder schoon en heel

Argumenten voor:

– zelf schoonmaken is een goed middel om onderlinge harmonie bij bewoners te vinden

– gebouwenbeheer kan beter: er wordt vaak na 5 jaar weer een gebouw afgebroken.

– waarom kunnen de lichten op de Melkwegbrug niet wat minder hard schijnen?

– verspreid een folder over schoonmaakweekend, dit bevordert ook de saamhorigheid. Organiseer een

  borreltje erbij etc.

– als we hondenpoep zelf moeten opruimen, dan moet de gemeente dit wel handhaven, anders

  gebeurt het niet.

– poepzuiger: één poepzuiger kost € 80.000 per jaar. Laat de mensen zelf hun hondenpoep opruimen.

– de gemeente moet wel randvoorwaarden scheppen als ze wil dat bewoners zelf gaan schoonmaken. Bijvoorbeeld de afvalbakken legen en ook het rotzooi naast de papierbakken even meenemen als men toch bezig is met de gemeentelijke schoonmaak.

Argumenten tegen:

– Purmerend moet schoon blijven, dan liever de OZB omhoog.

– een leefbare stad is beter voor de stad.

– burgerparticipatie: bewoners kun je wel zelf de straat groen en schoon laten maken, maar dit gaat

  niet werken want het is altijd het argument dat de buurman het moet doen. De gemeente moet hierin

  wel ondersteunen, anders komt er weinig van terecht.

– de gemeente heeft een rolmodel en moet eerst zelf haar taken goed volbrengen. En ook goed kijken

   wat wel en niet goed is. Je kunt bijvoorbeeld wel iets bij de burgers neerleggen, qua taak, maar

   waarom haal je vervolgens dan budget bij de wijkkerngroepen weg? Dat klopt niet.

– destijds is ook geprobeerd de bewoners actief te krijgen en hun eigen buurt en straat schoon te

   houden. Dit is niet gelukt.

– nee, niet vervuilen!

– dan maar liever meer OZB dan vervuiling

2. De dienstverlening aan burgers en bedrijven vindt digitaal plaats

Argumenten voor:

– erg goed, maar eerst moet gemeente orde op zaken stellen bij hun digitale dienstverlening en altijd loketten voorhanden houden voor mensen die dit niet kunnen

– het betekent ook verbetering. Maatwerk blijft wel noodzakelijk.

– sommige zaken kunnen niet digitaal, dit zal altijd blijven.

– laat mensen vrijwillig helpen met het digitaliseren (bijvoorbeeld vanuit de bibliotheken)

– uitstekend: wel uitzonderingen maken voor mensen die dit niet kunnen. Dus ja, tenzij

– veel bedrijven hebben hier ook voordeel aan

– wel ruimte / vangnet voor mensen die niet kunnen

– bespaart een hoop papier

– een ‘klacht is een kans’: elke klacht moet snel worden afgehandeld. Met het nieuwe werken zijn er meer kansen.

– ik ben wel voor, maar alleen stapsgewijs. Zorg dat het goed gaat, zorg ook voor draagvlak. Zie het voorbeeld over het opruimen van de extra rotzooi: je moet ook zelf het goede voorbeeld geven

Argumenten tegen:

– digitale kranten: laat de mensen hun krantje lezen op papier, dat lezen de mensen zelf. Mensen gaan niet op de website zoeken naar nieuws.

– ik ben wel voor click-call-face (face= face-to-face, zoals bij paspoort) maar eerst orde op zaken bij de gemeente zelf.

– de website moet toegankelijker worden, stap-voor-stap niet te snel.

– het is discriminatie voor mensen die geen computers hebben. Sluit niemand uit!

– computers kosten geld

– iedereen wordt verplicht om een pc aan te schaffen

3. Onkruidbestrijding wordt in de toekomst chemisch gedaan

Argumenten voor:

– let wel op andere methodes

– er zijn wel producten om het niet schadelijk te doen

Argumenten tegen:

– effecten chemische bestrijding zijn onbekend

– vanwege het milieueffect

– het verdwijnen van werkgelegenheid

– waterberging is belangrijk voor de toekomst. Chemische onkruidbestrijding is zeer slecht voor waterberging en waterbeheer

– wat is onkruid: niet-betaald-groen

– geen chemisch rotzooi

– op natuurlijke manier

– waarop moet je dan bezuinigen? Dan maar zelf als bewoner ook aan de slag

– gezien de Europese regelgeving moet in de toekomst wel op een natuurlijke manier worden gewied, dus dit is een slecht idee.

-denk aan alternatieve mogelijkheden, zoals inductie (hete lucht)

4. Er kan bezuinigd worden op openbare verlichting

Argumenten voor:

– verlichting niet zozeer uit, maar minder sterk

– met sensoren is het wel goed te doen (verlichting gaat aan als fietser/voetganger nadert)

– bezuinigen via korter branden, in plaats van minder. Later aan, eerder uit.

– kijk naar verlichting in openbare gebouwen

– op sommige stukken niet bezuinigen

– kijk naar sensoren, nieuwe techniek

– geleidelijk aan, dan wel

– gebruik ledverlichting, in ieder geval bij vervanging

– zonnecollectoren op openbare gebouwen

– vroeger werden ’s avonds om en om de lampen uitgezet, waarom nu niet?

Argumenten tegen:

– veiligheid in het geding

– energie overal te vinden, gebruik nieuwe technologie

– onveiligheid: er gebeuren ongelukken door de slechte verlichting

5. Gemeentelijke publicaties digitaal, inclusief de Purmerend Totaal:

Argumenten voor:

– we moeten wennen, we gaan die kant toch wel op

– informatie digitaal aanbieden, maar geldt niet voor wijkkranten, zij zijn namelijk zelfstandig.

Argumenten tegen:

– blaadjes worden niet meer gelezen als je het digitaal aanbiedt

– in lezersonderzoek werden blaadjes goed gewaardeerd. Waarom dan weg?

– publicaties (m.n. ook weten wat er in je omgeving gaat veranderen) moeten voor iedereen

   toegankelijk zijn

– niet alles is voor iedereen te zien

– een digitale wijkkrant is een slechte zaak. Niet iedereen beschikt over een computer.

– het initiatief moet bij de gemeente blijven om de mensen te betrekken bij hun gemeente.

6. Ik wil best meer OZB betalen

Argumenten voor:

– het is een democratisch proces, de OZB is een eerlijke keuze

– ik wil best meer betalen, maar er moeten wel keuzes worden gemaakt. Noodzaak gaat vóór, zoals de zorg en veiligheid. Dan maar geen feesten.

Argumenten tegen:

– eigenlijk een zelfde argument als de voorstanders, maar ik ben van mening dat evenementen wel belangrijk zijn voor economie en de regiofunctie

– ik kan niet meer OZB betalen, de gemeente moet het niet over de balk gooien

– liever meer parkeergeld betalen dan een hoofdelijke berekening, want niet iedereen kan het betalen