Indringende adviezen: breng menselijke maat terug in de wijk

Hoe voorkomen we dat kwetsbare wijken en hun bewoners verstrikt raken in een doolhof van bureaucratie en zo in een negatieve spiraal van onder meer werkloosheid, schulden en eenzaamheid komen? Het is een van de meest urgente opgaven van dit moment.

Hoe kunnen we het huidige systeem openbreken, leren van het verleden en in actie komen via een langjarige en lerende wijkaanpak? Op de drempel van 2021 verschenen rapporten van 3 onderzoekers die op zoek zijn gegaan naar ervaringen en aanbevelingen vanuit de wijk zelf.

Onderzoek 1: overbrug kloof tussen kwetsbare bewoners en instanties 

Een grote groep kwetsbare bewoners heeft het opgegeven, constateert Bouchra Dibi. Zij maken geen gebruik (meer) van het aanbod van de verschillende instanties in de wijk: van jongerenwerk tot schulphulpverlening tot GGZ. Buurtteam, gemeentelijke loketten en de woningcorporatie worden vermeden. Alleen als de juiste professional de juiste snaar weet te raken, gloort er hoop want de behoefte aan hulp is er zeker wél.

Bewoners willen meer ruimte

Wat gaat hier mis? Welke verkeerde aannames worden er aan beide kanten gemaakt? Hoe kunnen we het vertrouwen weer herstellen? Tientallen bewoners en ‘frontliniewerkers’ geven antwoord op deze vragen. Ze willen bijvoorbeeld meer ruimte om af en toe buiten de ‘lijntjes’ te kunnen kleuren, zodat de bewoner centraal staat in plaats van het systeem.

Onderzoek 2: groeikracht voor kwetsbare wijken met fantastische mensen

Samen met 60 idee-generators uit Rotterdam en Den Haag deed Tom Keek onderzoek naar het rauwe verhaal uit de wijk. Dit is gebundeld in een verkennend essay. In vier werkateliers heeft hij vervolgens prioriteiten bepaald van nieuwe overheidsinterventies voor leefbare steden en veerkrachtige wijken, in het rapport ‘Bouwen aan groeikracht’.

Oplossen van alléén deelproblemen volstaat niet

Een belangrijke conclusie van Tom Keek is dat het oplossen van alléén de deelproblemen in de wijk – woningen bouwen, overlast aanpakken, schulden saneren – niet genoeg impact heeft. Organisaties moeten over de grenzen van hun eigen domein durven te kijken. Bewoners raken nu verstrikt in de veelheid aan loketten en regelingen. Alleen dan kan het  slimmer, integraler en innovatiever. Het opzetten van luisterloketten in de wijk, een taskforce ontschot werken en wijkinnovatiebedrijven zullen naar de mening van Tom Keek de groeikracht van de wijk versterken.

Onderzoek 3: online dialoog haalt 2831 inzichten van 155 deelnemers op

Wat zijn werkzame principes in kwetsbare gebieden? Dat was de centrale vraag van een online dialoog tussen non-profit organisaties, bedrijven, gemeenten en andere overheden. De intensieve sessie leverde bijna 3000 adviezen, meningen en inzichten op. In veel van deze reacties klonk door dat samenwerken over grenzen en domeinen heen nog tekort schiet, terwijl dat juist nu zo belangrijk is om tot andere werkwijzen en nieuwe oplossingen te komen.

Meerjarige aanpak, geen projectencarroussel

De oogst is een schat aan goede voorbeelden uit ‘kansrijke wijken’ en een oproep voor meer ruimte voor de wijkprofessionals, vrijwilligers en actieve bewoners. Deelnemers waren het erover eens dat de overheid echt moet inzetten op een meerjarige aanpak, dus geen projectencarroussel.

Meer informatie

Alle rapporten zijn te vinden op het kennisplatform WijkWijzer.org, dat in het kader van het programma ontwikkeld wordt door een brede coalitie van onder andere kenniscentra, de VNG, Platform31, communities of practice, bewonersorganisaties, sociaal ondernemers en ‘community-builders.’ Zij werken samen om effectieve werkwijzen en goede voorbeelden van gebiedsgerichte aanpakken toegankelijk te maken. Het platform wordt op 28 januari officieel gelanceerd tijdens de Dag van de Buurt