Natuur- en milieuorganisaties stappen uit Convenant Duurzaamheid Biomassa

Houtproductie voor biomassa die in Nederland voor energieopwekking in kolencentrales wordt gebruikt, veroorzaakt in Estland ernstige schade aan bossen en natuur. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van SOMO, in opdracht van Greenpeace Nederland. De Nederlandse duurzaamheidscriteria voor biomassa, waarop het Convenant Duurzaamheid Biomassa tussen milieuorganisaties en energiebedrijven is gebaseerd, worden in de praktijk met voeten getreden. Het convenant blijkt niet meer dan een papieren tijger.

Met die conclusie stappen de natuur- en milieuorganisaties, waaronder Natuur & Milieu, uit het convenant. Zij eisen per direct een stop op de miljardensubsidies voor biomassa, en roepen de overheid op om het geld in plaats daarvan volledig in te zetten op echt duurzame alternatieven, zoals vermindering van het energieverbruik, en meer zonne- en windenergie.

Energieakkoord

Het in 2015 overeengekomen convenant tussen energiebedrijven en natuur- en milieuorganisaties is een uitwerking van het Energieakkoord uit 2013. Er werd onder meer afgesproken dat er hout in de kolencentrales mocht worden bijgestookt. Een gevoelig compromis voor de natuur- en milieuorganisaties, waar zij mee in stemden op voorwaarde dat er een maximum kwam op de hoeveelheid bijstook van biomassa, en dat de strenge criteria voor de duurzaamheid van de biomassa zouden worden gehandhaafd.

Estland

Nu blijkt uit dit onderzoek van SOMO dat de duurzaamheidscriteria in de praktijk niet worden nageleefd, met dramatische gevolgen voor de Estse natuur. Graanul Invest, een belangrijke leverancier van biomassa aan Nederland en Europa, is voor haar biomassaproductie betrokken bij houtkap van oude bossen met hoge biodiversiteitswaarde. Het gaat daarbij om Natura 2000-gebieden, en bossen op veengronden waarin veel CO2 ligt opgeslagen.

Oerbos gekapt

Zo werd er oerbos met honderden jaren oude dennenbomen en bedreigde schimmelsoorten gekapt. Ook documenteerden de onderzoekers kaalkap in leefgebieden van zeldzame en bedreigde vogels zoals de drieteenspecht, het hazelhoen en de roodhalsvliegenvanger. Daarnaast zijn cultureel belangrijke herdenkingsbomen gekapt, zogenoemde kruisbomen. Onder de duurzaamheidscriteria had dit nooit mogen gebeuren, en het is niet uit te sluiten dat houtpellets uit deze houtkap ook in Nederlandse energiecentrales zijn verbrand. Voor de natuur- en milieuorganisaties is hiermee de maat vol. Zij stappen daarom uit het Convenant.

“Het kabinet moet in plaats van in biomassa, flink investeren in energiebesparing en in zonne- en windenergie om de klimaatdoelen te halen. En niet langer bijdragen aan een systeem dat in praktijk leidt tot ontbossing en verdroging van CO2-rijke veengronden in andere landen.” zegt Andy Palmen, directeur van Greenpeace Nederland, namens de organisaties.

Afgezwakte duurzaamheidscriteria

De organisaties – Greenpeace, Milieudefensie, Natuur & Milieu, het Wereld Natuur Fonds en de Natuur- en Milieufederaties – maakten zich al langer grote zorgen om de naleving van de duurzaamheidscriteria voor biomassa. Zij drongen er bij zowel de bedrijven in het convenant als bij de overheid aan op strenge toetsing en controle. Dat is echter nooit goed gebeurd. In plaats daarvan werden de criteria en hun naleving door de bedrijven en door de overheid in de loop der jaren steeds verder afgezwakt. De opeenvolgende ministers van Economische Zaken en Klimaat wuifden de bezwaren van de milieuorganisaties over de naleving van de duurzaamheidscriteria weg. Ondertussen neemt de vraag naar biomassa alleen maar toe, aangezwengeld door de miljardensubsidies die de Rijksoverheid beschikbaar stelt.

Stop subsidie bijstook

Biomassa is maar in zeer beperkte mate beschikbaar. De grootschalige import van biomassa, zoals de overheid op dit moment nog met méér dan 3,5 miljard euro aan subsidies stimuleert, brengt een groot risico op misstanden en natuurvernietiging met zich mee, zoals we dat nu in Estland zien. De vastgestelde duurzaamheidscriteria die dit soort misstanden moeten voorkomen, blijken in de praktijk dus niet te werken. Hierdoor draagt de huidige inzet van biomassa waarschijnlijk juist bij aan klimaat- en biodiversiteitscrisis, in plaats van de energieproductie te verduurzamen.

De natuur- en milieuorganisaties vinden daarom dat de miljarden aan subsidies voor deze massale inzet van hout als bijstook in kolencentrales per direct moet worden stopgezet. De organisaties roepen de overheid op om het geld dat daarmee vrijkomt volledig in te zetten op echt duurzame alternatieven, zoals vermindering van het energieverbruik, en meer zonne- en windenergie.