Natuur is groene ruimte geworden, het is mensenwerk

Uit de recente Purmerendse internetquête blijkt dat thema’s als klimaatverandering en klimaatadaptatie (de mate waarin we de omgeving kunnen aanpassen aan klimaatverandering) meer zijn gaan leven onder inwoners in de afgelopen 4 jaar.
Raads- en commissievergaderingen kunnen dan ook niet meer zonder de leefbaar en groene thema’s: milieu, duurzaam, klimaatadaptatie, natuurinclusiviteit, parkenplan, bomenplan enz.

Thema’s die in contrast staan tot wat je in het stedelijke Purmerend ziet gebeuren. Lege en ook verwaarloosde plekken en plekjes in de stad worden in rap tempo van bouwplannen voorzien. Het klinkt een beetje negatief maar je kunt er niet aan voorbij dat de verstening van de stad momenteel een hoge vlucht neemt. Bouwen, bouwen, bouwen staat in veel verkiezingsprogramma’s, ook in dat van mijn eigen Stadspartij, maar ik vraag met af of we dat wat nu plaatsvindt hebben bedoeld.

Met kunst en vliegwerk in de vorm van de leefbaar en groene thema’s, die zichtbaar achter de feiten aanlopen, proberen onze bestuurders er nog wat van te maken. Ik vrees, ja weet eigenlijk wel zeker dat het Sisyphus-arbeid zal zijn.
Voor het eerst krijg ik zicht op de realiteit en de krachten die ooit het wanstaltige Eggert centrum, ten koste van een historisch stadsbeeld, deed ontstaan.

Klimaatperikelen

Ondertussen woedt binnen en buiten Purmerend ook de onrust over de co2 uitstoot en de stikstofverbindingen. Hier en daar is zelfs waarneembare paniek over het klimaat. De boodschap van de dreigende ondergang van de wereld, die al eeuwenlang volksmassa’s in beroering wist te brengen, kan wederom op veel supporters rekenen.
Overigens is uitgerekend dat over 1 miljard jaar de aarde hoe dan ook oververhit is en onbewoonbaar is geworden. Over 5 miljard jaar spat de aarde uiteen. Maar daar hebben we het hier en nu niet over.

Thans verplicht de regering de regio’s om in no time met plannen te komen (RES) om zoveel mogelijk windmolens, zonnepanelen c.q. zonneweiden in het land te kunnen strooien. Een echte ouderwetse top down benadering wordt gehanteerd die leiderschap achtige daadkracht en beheersing uitstraalt, dat weer wel.

In de stilzwijgende wetenschap dat de met veel dadendrang afgekondigde milieudoelstelling in 2030 resp.2050 niet wordt gehaald, is zelfs het verbranden van hout (een zwaar vervuilende brandstof) in biomassacentrales tot een milieu zuivere handeling verklaard. Op sommige plaatsen wordt het doel -co2 verlagen- zelfs gebruikt om ‘schoon’ aardgas te vervangen door een beduidend minder duurzame en milieuonvriendelijkere energiebron. Of je naar een geüpdatet sprookje van de nieuwe kleren van de keizer zit te kijken. Gelukkig wordt dat sprookje van dag tot dag meer doorgeprikt.

Natuur is groene ruimte geworden

Waren we net bekomen van de co2 onrust was daar ineens de stikstofverbindingen problematiek. Een kritische geest die er voldoening in schetst om de overheid te confronteren met door henzelf gemaakte wetten en regels, zet heel politiek Nederland in zijn hemd. Daardoor zijn van de een op de andere dag vergunningverleningen stopgezet. Opeens blijkt ook hoeveel (ook nieuwe) ‘natuurgebieden’ er in Nederland zijn. Nu is het begrip natuurgebied in Nederland ook maar een idee. Misschien hebben de Neanderthalers nog een ongerept landschap aanschouwt. Daarna is het Nederlandse landschap bij voortduring door mensen volledig naar zijn hand gezet. Bossen zijn gekapt, de woeste gronden ontstonden, dijken werden aangelegd, waterlopen veranderd, watervlakten werden polders, treinen, snelwegen, bedrijventerreinen, windmolens te land en ter zee, zonneweiden en uitdijende woongebieden. Nederland heeft dan ook geen natuur meer maar wel wisselende groene ruimten of wat daar voor doorgaat. En zelfs die ruimten zijn economisch en recreatief volop in gebruik. Het oppervlak van Nederland is dan ook eigenlijk een groot bedrijventerrein met daartussen woningen en groene ruimten.

En in het gevecht om het schaarse Nederlandse landschap zijn de boeren tot zondebok verheven zeker als het om stikstof gaat. Wat ondertussen in het gekrakeel ondergesneeuwd is geraakt is dat de Nederlandse veeteelt en landbouw een hoge opbrengst per gebruikte oppervlakte heeft.
Nog kortgeleden werd de Nederlandse landbouw dan ook geprezen als de meest milieuvriendelijke landbouw ter wereld.
De Nederlandse boeren stoten minder co2 per product en per hectare de lucht in, ze hebben minder bestrijdingsmiddelen en antibiotica nodig en ze belasten de ‘natuur’ minder. Nederlandse boeren zijn wereldkampioen efficiëntie en duurzaamheid. Zo viel kort geleden nog te lezen.

Inderdaad draagt naast het wegverkeer, de zware industrie (o.a.Tata steel) ook de veeteelt bij aan de stikstofverbindingen perikelen. De geproduceerde ammoniak komt in de meeste gevallen in de bodem terecht. Duurzame en milieuvriendelijke stallen zijn dan ook in opmars. Evenals luchtfilters in de stallen. Boeren maken nu al veelvuldig gebruik van de geboden subsidieregelingen daarvoor. Veruit de meesten zijn harde werkers met een scherp oog voor mens, dier en landschap.
De zware industrie wordt ondertussen door dezelfde wegkijkende bestuurders die de boeren pijnigen ontzien. Gelukkig zijn er individuele burgers die het bestuur hierin corrigeren. Dit terzijde

Bezinning over ruimtegebruik?

Laten we niet vergeten dat de luchtvervuiling de afgelopen jaren sterk is verbeterd. De oudere generatie weet vast nog wel de mist die door de kolenkachels in elk huis, buiten tot een ondoordringbare smog leidde. Met name door overschakelen op het schone aardgas werd deze gereduceerd. Over zure regen hoor je nu niemand meer. De verbeterde meetmethoden en zelf opgelegde grenswaarden versterken het beeld van vervuiling

Nederland is een klein dichtbevolkt land dat door mensen, meer mensen, nog meer mensen verder verstedelijkt (bouwen, bouwen, bouwen). De bevolkingsdichtheid in 2040 wordt geschat op 20 miljoen mensen, er zullen dan 1 miljoen huizen meer nodig zijn. Deelbelangen zullen elkaar daardoor steeds meer in de weg gaan zitten. Steden, natuur, landbouw, bedrijfsterreinen, infrastructuur, recreatie. Denk ook aan de toename van windmolenparken en zonneparken die steeds meer ruimte opslokken. De groen ruime zal ervoor gaan wijken, let op mijn woorden.

In de nieuwe omgevingswet komt de regie bij provincies en gemeenten te liggen, dat leidt tot verdere versnippering van beleid en uitvoering laat staan willekeur. Gelet op de toenemende problematiek van ruimtegebruik en om versnippering van beleid en uitvoering voor te wezen, zou er juist meer sturing op Ruimtelijke Ordening van bovenaf moeten worden gepleegd. Dat zou pas een zinvolle reden voor een top down benadering zijn. Het lijkt er veel op dat alleen de naderende crisis m.b.t. ruimtelijk gebruik van land dit uiteindelijk onontkoombaar zal maken.

Voor nu nog het moment van bezinning, even een oproep om een pas op de plaats, tijd nemen om het gezonde verstand zijn werk te laten doen, dan komen ook de juiste maatregelen tegen overmatige co2 en stikstof uitstoot als vanzelf wel tevoorschijn. Het gebruik van het uitbannen van fossiele brandstoffen zal wat meer tijd nemen. Technisch zijn er al betere oplossingen beschikbaar en denkbaar. De tijdgeest voor de juiste oplossingen is er helaas nog niet rijp voor. Dat komt wel is mijn vaste overtuiging.
Maar hoe dat bouwen, bouwen, bouwen op te lossen……?