Een kwart tot een derde van de huishoudens met een inkomen tot de huurtoeslaggrens heeft te hoge woonlasten. Zij moeten daardoor bezuinigen op voeding, kleding, vervoer en persoonlijke verzorging. De komende jaren zal het aandeel huishoudens met hoge woonlasten toenemen, omdat de huren en energieprijzen stijgen, terwijl de koopkrachtontwikkeling nog achterblijft. Dat concludeert onderzoeksbureau RIGO in een onderzoek naar de betaalbaarheid van wonen. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de VNG en is bedoeld om gemeenten meer inzicht te geven in de factoren die een rol spelen bij betaalbaarheid van wonen, zodat gemeenten lokaal en regionaal aan de slag kunnen met mogelijke oplossingen.
Overige uitkomsten
Uit het onderzoek komt verder onder meer naar voren dat:
- vooral huishoudens met een beperkt inkomen en een kwalitatief slechte woning problemen hebben met de hoogte van de woonlasten;
- ouderen minder vaak te hoge woonlasten hebben dan huishoudens tot 65 jaar;
- de koopmarkt minder toegankelijk is geworden voor jonge huishoudens;
- verschillende ontwikkelingen leiden tot verdere concentratie van lage inkomens en van woningen met een beperkte kwaliteit.
Onderwerpen voor lokaal debat
In het rapport staan geen pasklare oplossingen voor betaalbaarheidsproblemen. Elke gemeente moet zelf inzicht krijgen in welke huishoudens het meest kwetsbaar zijn binnen de eigen gemeente en binnen de woningmarktregio. Is er sprake van een woonlastenvraagstuk of vooral van een inkomensprobleem? Oftewel, zitten oplossingen in het gemeentelijk woonbeleid of juist in bijvoorbeeld werkgelegenheid en schuldsanering? En gaat het om individuele problemen of is er een bredere mismatch tussen de gemeentelijke woningvoorraad en de inkomens van de inwoners?
Woonvisie en prestatieafspraken
Gemeenten moeten in een woonvisie vastleggen hoe mensen binnen de gemeente moeten kunnen wonen. Om de woonlasten te beïnvloeden, kunnen gemeenten zich op een aantal onderwerpen richten, zoals de beschikbaarheid van betaalbare huur- en koopwoningen, de verdeling van de huishoudens over de woningvoorraad, de energieprestaties van woningen, het energiegedrag van huishoudens en de lokale woonlasten. Gemeenten moeten daarbij samenwerken met onder andere woningcorporaties door goede prestatieafspraken te maken over betaalbaarheid, beschikbaarheid en kwaliteit van de sociale huurvoorraad.
Presentatie onderzoek 6 juni
Het onderzoek van RIGO werd op vrijdag 6 juni gepresenteerd en toegelicht tijdens een bijeenkomst voor wethouders en raadsleden over betaalbaar wonen.