De Kanaalkade vol met kinderen en ouders, dat is toch een machtig gezicht. Sinterklaas kwam aan wal en was er zichtbaar onder de indruk van. Die indruk werd even later toen hij op het bordes van het voormalige stadhuis op de Kaasmarkt stond herhaald.
Tegelijkertijd beseffen ouders dat er weer een jaar bijna voorbij is. De komst van Sinterklaas en zijn licht gekoolteerde helper kondigen het einde van het jaar aan. Het is de start van een gezellige periode waarin Sinterklaas, de Kerstman en uiteindelijk Vadertje Tijd met een knal een nieuw jaar inluiden.
Oorsprong
Het Sinterklaas feest is in zijn huidige vorm ontsproten uit een toneelstukje van Jan Schenkman met Sint Nicolaas en zijn Zwarte Page, waar vervolgens de figuur van Zwarte Piet en nu dus de Roetveeg Piet uit is ontstaan.
Een moment ook voor een beknopte historische beschouwing over het Sinterklaas kinderfeest waarbij ook de ouders zich weer even kind wanen.
Het Sinterklaasfeest is van oorsprong eeuwenoud en geworteld in een Germaanse vruchtbaarheidsritueel, maar dit terzijde.
Sint Nicolaas werd nog tot in de 70er jaren van de vorige eeuw als duivels gebruik gezien door reformatorische bevindelijke protestanten (ook wel bevindelijk gereformeerden genoemd). Burgemeesters van die signatuur in Oldebroek, Barneveld, Rijssen en Sint Philipsland hielden in die tijd – alsof het de donkerste dagen van de reformatie betrof- de deur gesloten voor Sint Nicolaas. En ook nu nog zijn er gereformeerden die om geloofsredenen het duivelse Sinterklaasfeest niet vieren. En nu na de Zwarte Piet discussie zie je de kritische blik zich -nog zwakjes- opnieuw verplaatsen naar Sinterklaas.
Rekkelijke en Precieze mijter
Nog in december 1987 werd door L.P. Dorenbos, oud directeur van de evangelische omroep, nog een sinterklaasrijm aan de Nederlandse parlementsleden gestuurd. In zijn toenmalige functie van directeur van het ethische instituut voor normen en waarden ‘Rainbow’ vroeg hij om paal en perk te stellen aan de kinderporno. Een bizar stukje van scheppend vermogen om de sympathie vanuit orthodox gereformeerde hoek voor dit onderwerp te laten blijken. Talloos zijn de keren dat Sint Nicolaas voor politieke doeleinden werd gebruikt en evenzovele keren in bijbehorende spotprenten ten toon werd gesteld.
Er kwam enige toenadering toen het kruis op de mijter van Sint Nicolaas als onnodig laat katholiek symbool werd gekwalificeerd. Dat kruis op zijn mijter ging er dus in bepaalde kringen vanaf. Dat kun je nog zien als je goed oplet en je Sinterklaas tegenkomt. Wat een Rekkelijke (met kruis) en wat een Precieze Sinterklaas (zonder kruis) is zie je meteen.
Beschermheilige
Dat ouderen Sint-Nicolaas bloedserieus nemen blijkt ook uit het feit dat hij wordt beschouwd en vereerd als beschermer van een stad, land, kerk, voorwerp, gilde, beroepsgroep of individu. Als beschermheilige kan hij in geval van ziekte of andere noden worden aangeroepen. Herkenbaar is bijvoorbeeld de Sint Nicolaaskerk in Amsterdam. Door zijn bijzonder aanwezigheid en massaliteit heeft het gebouw de eretitel van basiliek. Om maar te onderstrepen welke bijzondere eigenschappen aan de bisschop van Myra worden toegedacht. Van deze stad is hij ook de beschermheilige. Volgend jaar viert deze stad het 750 jarig bestaan en kijken de stedelingen met onverholen eerbied naar hun patroonheilige.
Kinderfeest
Dat Sinterklaas een echt kinderfeest werd zoals we het nu kennen daar zit de hierboven al genoemde Jan Schenkman achter, hij was tot 1849 onderwijzer aan zijn particuliere school op de Anjeliersgracht in de Amsterdamse Jordaan.
Jan Schenkman blies op zijn manier het toentertijd kwijnende Sinterklaasfeest nieuw leven in. Hij gaf het Sinterklaasfeest voor het eerst een samenhangend verhaal, in een prentenboek weergegeven.
In zijn boekje Sint-Nikolaas en zijn knecht (Amsterdam, 1850 en herdrukken tot in 1907) verwerkte hij bekende elementen als het paard, het rijden over de daken, het schenken van cadeaus (óf krijgen van de roe) via de schoorsteen en Sints komst uit Spanje. Hij voerde echter ook nieuwe elementen in: de stoomboot waarmee Sint-Nicolaas in Amsterdam aankomt en de zwarte page (naar voorbeeld van de Moor) – waar vervolgens de figuur van Zwarte Piet uit is ontstaan- nu dus Roetveeg Piet, als de hulp van de Sint.
Nee, Sinterklaas is zeker geen onbeschreven blad als het om zijn door mensen gevonden bestaan en religieuze en etnische achtergrond gaat, maar hij kwam wel steeds weer als de blanke Goedheiligman (van Turkse oorsprong dat wel) boven.
Dat dit kinderfeest nog maar lang mag voortduren.