Mensen die onvindbaar zijn en niet als vermist zijn opgegeven gelden als spookburgers. Het zijn mensen die op één of andere manier nog wel contact hebben met instanties maar niet meer wonen op het adres waarop zij volgens de gemeentelijke basisadministratie zijn ingeschreven. Het zijn dus geen burgers die met een laken over het hoofd moeten lopen, zoals wel eens gekscherend wordt gesteld.
Door koppeling van de gegevens van uitkeringsinstantie UWV de gegevens van de spookburgers en die van de gemeente zijn deze burgers snel traceerbaar. Zijn ze daarna nog niet lijfelijk terug te vinden dan zijn ze verdwenen en kan een eventuele uitkering worden stilgezet en de persoon als verdwenen worden geregistreerd. Verder is het dan en taak voor de opsporingsinstanties. Het fenomeen spookburger zou de gemeente nauwelijks geld moeten kosten aan uitkeringen. Op het moment dat iemand staat genoteerd als ‘vertrek onbekend’ stop je de uitkering. Als iemand zich elders weer meldt voor een uitkering dan is hij ook weer getraceerd.
In Purmerend zijn in 2012 1087 spookburgers door het Centraal Bureau voor de Statistiek geteld. In 2007 waren dat er nog 753. Het aantal loopt dus fors op!
Uiteraard heeft de vrees om uitkeringsfraude weer de boventoon gekregen in de discussie erover. Een politieke partij in Purmerend stelde er al in die zin schriftelijke vragen over zo vernam ik. Populistische Pavlovachtige reacties domineren nu eenmaal het politieke domein en ontnemen dikwijls het zicht op de werkelijkheid.
Van uitkeringsfraude zou dus nauwelijks sprake kunnen zijn volgens de in 2012 geopende mogelijkheid tot koppelen van UWV gegevens en die van de gemeentelijke basisadministratie. Ik verwacht dat de gemeente Purmerend in die zin heeft gehandeld en het antwoord op de schriftelijke vragen zich dus laat voorspellen. Maar er is een veel belangrijkere vraag over spookburgers te stellen.
Veel relevanter is natuurlijk de vraag waar zijn de niet meer traceerbare spookburgers gebleven? Is er een stijging in het aantal verdwenen burgers? Spookburgers stijgen jaarlijks zelfs in aantal, maar hoeveel van hen blijven onvindbaar en hebben ook geen uitkering of staan elders vindbaar te boek?
Is er dus misschien sprake van criminele activiteiten waardoor mensen verdwijnen? Hoe meer je erover nadenkt des te meer dringt deze vraag zich aan je op. Maar helaas is ook in deze maatschappelijke discussie het lot van de mens, in eerste aanleg, ondergeschikt aan het vermeende financiele verlies.
Het schrijven valt even stil bij deze filosofische gedachte.
Buurman komt zuchtend en steunend binnen. Zijn smokkelzaak op de route naar Duitsland is nog steeds booming business en dat begint, volgens zijn woorden; nu toch wel erg veel op echt werken te lijken. Zeker nu daar laatst, hoewel zijdelings, in DeTelegraaf aandacht aan is gegeven. Media aandacht helpt nu eenmaal ontzetend als je producten in de kijker van de op manipulatie voorgeprogrammeerde burgers wilt brengen.
Nieuwsgierig kijkt hij even wat ik al op papier heb gezet. Vooral de laatste zin treft hem. Hij noemt zich optimist omdat hij voor eigen gewin gebruik maakt van de stemming onder het volk, terwijl hij mij verwijt daar veel te veel pessimisme aan te ontlenen. En de pesimistische blik wekt nu eenmaal wrevel.
‘Weet je Meander de regering is in de ban van de bezuingingen. Purmerend is in de ban van de bezuinigingen. Schoon, heel en veilig waren hier altijd sleutelwoorden maar ze zijn bezig de sleutel weg te maken. Ze gaan de zorg voor het domein waar schoon, heel en veilig op van toepassing is teruggeven aan de burger. Als dat echt waar is dan schaft de gemeente zich gaandeweg zelf af en vallen we als stad terug op een systeem van samenwerkend dorpen. Wat nu nog wijken zijn zullen we terug zien keren naar dorpsgemeenschappen. Dat schept toch ongekende nieuwe kansen voor ondernemende burgers. En in een dorp kent iedereen, iedereen dus is je probleem met spookburgers ook meteen opgelost’.